Σύρος - Ερμούπολη

Πολύς καιρός έχει περάσει από τότε που μια φούχτα κυνηγημένοι πρόσφυγες, διωγμένοι από τις σφαγές των Τούρκων στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και αλλού, εγκαταστάθηκαν στη Σύρα και αποφάσισαν, σε συνέλευση μεγάλης ιστορικής σημασίας, να κτίσουν εδώ μια πόλη, στην οποία έδωσαν το όνομα του Κερδώου Ερμή.

Η Ερμούπολη γρήγορα έγινε η πρωτεύουσα και το κύριο λιμάνι της Σύρου. Είναι επίσης, χωρίς αμφιβολία, η πρωτεύουσα όλων των Κυκλάδων, όχι μόνο επειδή είναι έτσι πολιτογραφημένη, αλλά και για την ιστορική και οικονομική της σημασία.

Υπήρξαν καιροί που η Ερμούπολη ήταν η οικονομική πρωτεύουσα όλου του Αιγαίου, κάτι που έχει αφήσει τα σημάδια του στην αρχιτεκτονική της πόλης και τα θαυμάσια νεοκλασικά δημόσια κτήρια που τη στολίζουν, όπως το γιγάντιο Δημαρχείο, χτισμένο στην τεράστια κεντρική πλατεία Μιαούλη. Το κτήριο, σε σχέδια του Τσίλερ, χτιζόταν επί 15 χρόνια και αποπερατώθηκε το 1891. Μεγαλοπρεπείς κίονες Ιωνικού και Τοσκανικού ρυθμού με αετώματα καθορίζουν την πρόσοψη, ενώ οι γωνίες έχουν σχήμα πύργων. Η εσωτερική διακόσμηση είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα με πολύ αξιόλογες νωπογραφίες. Οι διαστάσεις του εντυπωσιακού αυτού κτηρίου επιτρέπουν να συστεγάζονται τα Δικαστήρια των Κυκλάδων και οι υπηρεσίες του Δήμου.

Η Ερμούπολη είναι χτισμένη αμφιθεατρικά, ακολουθώντας το φυσικό ανάγλυφο, και έχει σαν κέντρο το λιμάνι της. Το επίπεδο κεντρικό τμήμα της πόλης είναι γεμάτο με νεοκλασικά κτήρια και παλιά αρχοντικά, άλλα σε κάποια φάση ανακαίνισης και άλλα, δυστυχώς, σε οικτρή εγκτάλειψη. Κάποιοι υποστηρίζουν πως τα μισοερειπωμένα κτήρια προσθέτουν στο τοπικό χρώμα της πόλης, το παράδειγμα όμως του Γαλαξιδιού, πόλης ανταγωνιστικής της Ερμούπολης κατά τον 19ο αιώνα, με σχεδόν όλα τα κτήριά του ανακαινισμένα, αμφισβητεί αυτόν τον ισχυρισμό. Σε αντίθεση με τις γραφικές, μικρότερες και με πιο απλή αρχιτεκτονική, πρωτεύουσες των γύρω Κυκλαδονησιών, μη θέλοντας να υποκύψει στην γοητεία της αριστοκρατικής αρχοντιάς των νεοκλασικών της κτηρίων, η Ερμούπολη έχει εξελιχθεί σε κέντρο εμπορικής δραστηριότητας που την κάνει να πάλλει από δράση. Πλήθη πεζών, αυτοκινήτων και μοτοσικλετών κάθε κυβισμού διεκδικούν ένα ελάχιστο κομμάτι ελεύθερου χώρου στους στενούς της δρόμους και τα πεζοδρόμιά της.

Υπάρχει πολύς θόρυβος, μεγάλη κίνηση και βιασύνη μεγαλούπολης. Στο κέντρο της πάλλει η εμπορική καρδιά του νησιού. Στην προκυμαία λειτουργεί το μοναδικό Καζίνο στις Κυκλάδες και στους δρόμους και τους μικρούς παράδρομούς της συνωστίζονται άπειρα καταστήματα όπου μπορεί κανείς να βρει ο,τιδήποτε θελήσει. Εδώ θα βρούμε και μικρά εργαστήρια που παράγουν τις τρεις παραδοσιακές λιχουδιές της Σύρου, τα λουκούμια, τις χαλβαδόπιτες και τα αμυγδαλωτά (νουγκατίνια). Προτιμήστε τις χαλβαδόπιτες αμυγδάλου, όχι με αράπικο φυστίκι!

Άλλο χαρακτηριστικό της Ερμούπολης είναι η πληθώρα των μεγαλοπρεπών ορθόδοξων Ιερών Ναών: οι πιο ενδιαφέροντες είναι αφιερωμένοι στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, στην Κοίμηση της Θεοτόκου, στον Άγιο Δημήτριο, στους Τρεις Ιεράρχες, και στον Άγιο Νικόλαο. Ας ανάψουμε ένα κερί και ας θαυμάσουμε την πίστη εκείνων που χρηματοδότησαν και ανήγειραν τέτοια μνημεία-κοσμήματα στην πόλη τους. Το Αρχαιολογικό Μουσείο είναι άλλο ένα μνημείο πολιτισμού και Ιστορίας, με μεγάλο αριθμό αξιοσημείωτων ευρημάτων. Η Δημοτική Βιβλιοθήκη έχει αποθησαυρίσει πολλές ενδιαφέρουσες σπάνιες εκδόσεις, και περιτριγυρίζεται από κήπο όπου έχουν στηθεί οι προτομές πολλών από τους πνευματικούς δημιουργούς του νησιού. Ανάμεσα στα πιο εντυπωσιακά δημόσια κτήρια, εκτός του μνημειακού Δημαρχείου, είναι το Δημοτικό Θέατρο «Απόλλων», μία μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου, το Αρχοντικό Βελισσαρόπουλου, που στεγάζει το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Κυκλάδων, αρχοντικό με βαρύ εξωτερικό αρχιτεκτονικό διάκοσμο και ενδιαφέρουσα εσωτερική διακόσμηση στα ταβάνια και τους τοίχους, και το Α’ Δημοτικό Σχολείο, ένα όμορφο διώροφο κτήριο πίσω από το Δημαρχείο, με όμορφα διακοσμημένο εσωτερικό.