Πολιτισμός του Μεξικού

Τα ιδιόμορφα έθιμα και ο πολιτισμός προσελκύουν ταξιδιώτες εδώ και πολλούς αιώνες. Οι Μεξικάνοι είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους καθολικοί και στις γιορτές και τις αργίες κάνουν πολλές τελετουργίες, χρησιμοποιούν ιδιαίτερα συχνά τα πυροτεχνήματα, ενώ φημίζονται για τις γιορτές που διοργανώνουν.

Ο Μεξικάνικος πολιτισμός χαρακτηρίζεται από την συνύπαρξη ευρωπαϊκών προτύπων και τοπικών στοιχείων και είναι σε πλήρη αρμονία με τη φύση. Από τα τέλη του 18ου αιώνα επιβλήθηκε το μπαρόκ, ιδιαίτερα στους ναούς του Μέξικο Σίτι και της Πουέμπλα. Η ζωγραφική, η γλυπτική και η αργυροχρυσοχοΐα τέθηκαν στην υπηρεσία της αρχιτεκτονικής, ενώ μετά την κατάκτηση της ανεξαρτησίας αναπτύχθηκαν η ακαδημαϊκή ζωγραφική και η τέχνη της προσωπογραφίας. Στις αρχές του 19ου αιώνα πολλοί καλλιτέχνες επηρεάστηκαν από τον νεοκλασικισμό, αλλά τον 20ο αιώνα επικράτησαν οι μοντέρνες τάσεις σε κάθε μορφή τέχνης. Σε ό,τι αφορά τον χορό, πολλές ομάδες χορεύουν χορούς της προϊσπανικής περιόδου, ενώ στη Sierra Madre, οι Γιάκι εξακολουθούν να χορεύουν το χορό των ελαφιών.
Στην κοιλάδα του Μεξικού βρίσκουμε τις αρχαιότερες εστίες πολιτισμού ολόκληρης της Κεντρικής Αμερικής.

«Ο Πολιτισμός των Ολμέκων» (τέλος της δεύτερης χιλιετίας έως το 2ο π.Χ. αιώνα) αποτελεί τον πρώτο από τους μεγάλους πολιτισμούς του Μεξικού. Αγνοούμε  τα πάντα για τον πληθυσμό, την ιστορία ή τα ήθη τους και προσπαθούμε να καταλάβουμε μέσα από τις αρχαιολογικές μαρτυρίες. Οι Ολμέκοι δημιούργησαν ιερογλυφική γραφή, αριθμητικό σύστημα και ημερολόγιο. Έχτισαν πόλεις και τελετουργικά κέντρα. Ο κυριότερος θεός τους ήταν ο Ιαγουάρος, που παρουσιάζεται πότε με μορφή ζώου και πότε σαν ανθρωπόμορφο αιλουροειδές. Ο πολιτισμός τους θεωρείται γεννήτορας όλων των μεγάλων κλασικών πολιτισμών, αφού δεν υπάρχει ούτε μια περιοχή της μέσο – Αμερικής που να μην επηρεάστηκε απ’ αυτόν. Η περίοδος που ακολούθησε από τον 2ο αι. π.Χ. μέχρι και τον 5ο αι. μ.Χ. είναι η λεγόμενη “κλασική περίοδος" κατά την οποία θα αναπτυχθούν στο Μεξικό οι τέσσερις μεγάλοι πολιτισμοί.

«Ο Πολιτισμός του Teotihuacan (Τεοτιχουακάν)» (400 π.Χ. - 800 μ.Χ.) πήρε το όνομά του από την πόλη TEOTIHUACAN, που σημαίνει «Ο τόπος που γεννήθηκαν οι Θεοί». Η πολεοδομική σύλληψη αυτής της πόλης μας εκπλήσσει μέχρι και σήμερα. Ήταν μια γιγάντια πόλη, χτισμένη σ’ ένα μεσημβρινό άξονα Βορρά-Νότου που αργότερα ονομάστηκε «Η οδός των νεκρών». Πολύ αργότερα οι Αζτέκοι θεώρησαν την πόλη αυτή τη μυθική τους πατρίδα, τον τόπο γέννησης του 5ου ήλιου. Οι Ιερείς αποτελούσαν την πιο ισχυρή ομάδα που κατείχε την υψηλή γνώση. Καθοδηγούσαν το κτίσιμο των ναών και καθόριζαν τις ημερομηνίες των εορτών, καθώς και των θρησκευτικών τελετών. Παράλληλα ήταν καλοί αστρονόμοι, μαθηματικοί και χρονομέτρες, ώστε να κρατούν σε τάξη το ημερολόγιο και να μετρούν το χρόνο.

«Ο Πολιτισμός των Ζαποτέκων και Μιξτέκων» (400 π.Χ. - 750 μ.Χ.) αναπτύχθηκε στις υψηλές κοιλάδες της Οαξάκα γύρω από τις λαμπρές πόλεις τους Μόντε Αλμπάν και Μίτλα. Οι κάτοικοι της χώρας είχαν μεγάλες αστρονομικές γνώσεις και υπέστησαν την επίδραση των Μιξτέκων, των μεγάλων χρυσοχόων του προκολομβιανού πολιτισμού.

«Ο Πολιτισμός των Τοτονάκων» αναπτύχθηκε στην περιοχή του κόλπου στη Βερακρούζ. Η πρωτεύουσα, το Ελ Τατζίν έχει αρχιτεκτονικό πλούτο εφάμιλλο των μεγαλύτερων κέντρων των Μάγια. Οι Τοτονάκοι απέδιδαν μεγάλη σημασία στο μαγικό νόημα του παιχνιδιού της μπάλας. Δεν ξέρουμε πολλά για τη θρησκεία τους εκτός απ’το ότι ο ανώτερος θεός τους ήταν ο Tajin, μια τοπική εκδοχή του Tlaloc, του θεού της βροχής.

«Ο Πολιτισμός των Μάγια» θεμελιώθηκε πάνω σε μαθηματικές και αστρονομικές γνώσεις ανυπολόγιστης ακόμα έκτασης. Πρωτοεμφανίστηκαν στην περιοχή του Πετέν στο νότιο Γιουκατάν, όπου οι μαρτυρίες φανερώνουν μια αρχιτεκτονική τεχνική αρκετά πολύπλοκη. Έφτασε στο απόγειό του ανάμεσα στο 300 και το 900 μ.Χ. Απλώνεται σε όλο το Γιουκατάν και στο μεγαλύτερο μέρος της Ονδούρας. Χαρακτηριστικό τους τα μεγάλα συγκροτήματα με μεγάλες πυραμίδες και παλάτια, χτισμένα πάνω σε πλατφόρμες υπερυψωμένες, με την πόλη να ξεδιπλώνεται σε ομόκεντρους κύκλους.

“Το Ημερολόγιο των Μάγια”: οι Μάγια δημιούργησαν ένα πολιτισμό που θεμελιώθηκε πάνω σε μαθηματικές και αστρονομικές γνώσεις ανυπολόγιστης μέχρι σήμερα έκτασης. Κάθε ναός των Μάγια παριστάνει ένα απολιθωμένο ημερολόγιο. Το ημερολογιακό σύστημα των Μάγια ήταν και είναι το ακριβέστερο στον κόσμο. Αρκετούς αιώνες πριν υπολογιστεί από τους νεότερους αστρονόμους ο ακριβής χρόνος περιφοράς της Γης γύρω από τον Ήλιο, γνώριζαν με πολύ καλή προσέγγιση την τιμή του, που τη θεωρούσαν ίση με 365,2419871 ημέρες. Οι Μάγια είχαν υπολογίσει το ηλιακό – τροπικό έτος με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια και είχαν διαχωρίσει το «φαινόμενο» έτος από το πραγματικό. Η ακρίβεια αυτή ήταν και θρησκευτικά απαραίτητη, γιατί οι ημέρες, το έτος τους και όλα τα πολλαπλάσια του, είχαν τους δικούς τους ιδιαίτερους θεούς.

«Ο Πολιτισμός των Τολτέκων» (856 – 1250 μ.Χ.) - νομαδικός λαός που κατέβηκε από το Βορρά, κατόρθωσαν να αφομοιωθούν τέλεια, χτίζοντας μεγαλειώδεις πόλεις όπως την Tula. Τον 5ο αιώνα οι Τολτέκοι διείσδυσαν στην περιοχή των Μάγια του Γιουκατάν και βάδισαν παράλληλα με τον πολιτισμό των Μάγια για δύο αιώνες περίπου. Οι Τολτέκοι γνώριζαν τη γραφή, είχαν αναπτύξει τα μαθηματικά, την γλυπτική, την αρχιτεκτονική, την αστρονομία και χρησιμοποιούσαν ένα ακριβές ημερολόγιο.

«Ο Πολιτισμός των Αζτέκων» (1325 – 1520 μ.Χ.) είναι ο πιο πρόσφατος. Το 1168 μ.Χ., μετά την καταστροφή της Τούλα, άρχισε η κάθοδος των Αζτέκων στο σημερινό Μεξικό. Το 1325 μ.Χ. έχτισαν την πρωτεύουσά τους, την Τενοτστιτλάν . Μέσα σε δύο αιώνες κυρίευσαν το μεγαλύτερο μέρος του Μεξικού κι έσπρωξαν τα σύνορα της αυτοκρατορίας τους μέχρι τη Γουατεμάλα. Άμεσοι ή έμμεσοι κληρονόμοι πολιτισμών που άνθισαν πριν από αυτούς, οι Αζτέκοι ανέπτυξαν μια τέχνη απαράμιλλου πλούτου. Ανέπτυξαν την αστρονομία, κατείχαν ακριβείς και συγκεκριμένες γνώσεις για τη διάρκεια του έτους, για τον προσδιορισμό των Ηλιοστασίων, για τις φάσεις και τις εκλείψεις της Σελήνης, για τις φάσεις της Αφροδίτης, για το ανοικτό σμήνος των Πλειάδων και για διάφορους άλλους αστερισμούς. Στα τέλη του 18ου ανακαλύφθηκε η Πέτρα του Ήλιου που συχνά ονομάζεται “Ημερολόγιο των Αζτέκων”. Όμως δεν είναι μόνο ημερολόγιο, αλλά και αναμνηστική πέτρα μιας ιερής ημερομηνίας. Οι Αζτέκοι πίστευαν ότι από τον κόσμο μας είχαν προηγηθεί τέσσερις άλλοι κόσμοι, τέσσερις άλλοι Ήλιοι, που καθένας τους είχε λάμψει για 4.000 περίπου χρόνια.