Η Ιστορία του Καστελόριζου

Το Καστελόριζο κατοικήθηκε από την Νεολιθική Εποχή, όπως μαρτυρούν τα Κυκλώπεια τείχη στο Κάστρο, χτισμένα και εδώ από τους Πελασγούς. Κατά την Μυκηναϊκή εποχή είχε μεγάλη άνθηση. Όποιοι κι αν ήταν οι απόγονοι των κατοίκων του της δεύτερης π.Χ. Χιλιετίας, υποτάχθηκαν ή διώχτηκαν από τους Δωριείς, που ήταν οι πρώτοι που έφτιαξαν εδώ αποικία. Ονόμασαν το νησί Μεγίστη, είτε από τον αρχηγό τους Μέγιστο είτε γιατί ήταν το μεγαλύτερο νησί από την συστάδα των μικρών νησιών που αποτελούσαν το μικρό αρχιπέλαγος στην περιοχή.

Κατά τους Περσικούς πολέμους οι κάτοικοι του Καστελόριζου συνέβαλαν στην απόκρουση των Περσών μαχόμενοι στο πλευρό των Αθηναίων. Οι Ρωμαίοι απέκτησαν τον έλεγχο του νησιού το 79 π.Χ.

Λυκικός Τάφος στην Μεγίστη του Καστελόριζου

Τις επόμενες χιλιετίες το Καστελόριζο ακολούθησε την ιστορική μοίρα των άλλων Δωδεκανήσων και της πρωτεύουσάς τους, της Ρόδου. Εξαιτίας της στρατηγικής του θέσης ήταν πάντα στο κέντρο της προσοχής πολλών επίδοξων κατακτητών.

Κατά την Ελληνιστική περίοδο η Μεγίστη ελέγχονταν από τους ισχυρούς Ροδίους αποτελώντας κομμάτι των κατακτήσεών τους στην ιστορική Καρία της Μ. Ασίας, από το 167 π.Χ. Μέχρι και τον 2ο αιώνα μ.Χ. Αυτό επιβεβαιώνεται από επιγραφές στο Κάστρο των Ιπποτών.

Στους Βυζαντινούς χρόνους το Ανατολικό Αιγαίο αποτελούσε την επαρχία των Νήσων, με πρωτεύουσα τη Ρόδο, που περιλάμβανε ακόμα 18 νησιά, Σάμο, Χίο, Μυτιλήνη, με βορειότερο νησί της επαρχίας την Τένεδο. Το Καστελόριζο ήταν ένα από τα νησιά αυτά.

Το 1306 το νησί κατακτήθηκε από τους Ιωαννίτες Ιππότες, τρία χρόνια πριν καταλάβουν και την Ρόδο, που έκαναν πρωτεύουσα της επικράτειάς τους, μετά την αποχ'ωρησή τους από την Κύπρο. Το Βυζαντινό κάστρο του νησιού συντηρήθηκε και χρησιμοποιούνταν σαν φυλακή των παρανομούντων Ιπποτών.

Αρχαιοελληνικοί τάφοι σκαμμένοι στον βράχο στην Καύνο της Μ. Ασίας. Η ομοιότητα με τον Λυκικό τάφο που βρίσκεται στο Καστελόριζο είναι τόσο προφανής, που σκεφτήκαμε να συμπεριλάβουμε και αυτή την φωτογραφία για λόγους σύγκρισης.

Το 1440 το Καστελόριζο καταλήφθηκε από τον Αιγύπτιο Σουλτάνο Τζεμάλ Ελ-Ντιν που κατέστρεψε το κάστρο και έσυρε όλους τους κατοίκους του στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής.

Το 1450 το νησί καταλήφθηκε από τον Αλφόνσο τον Ε' Ντι Αραγκόν, βασιλιά της Νάπολης, ο οποίος ξανάκτισε το κάστρο.

Στα διακόσια χρόνια που ακολούθησαν το νησί περνούσε διαδοχικά στην κυριαρχία των Φράγκων και των Οθωμανών, με τελικούς νικητές τους Οθωμανούς.

Στην Επανάσταση του 1821 οι κάτοικοι του Καστελόριζου βοήθησαν τους επαναστατημένους Έλληνες, αλλά στο τέλος του πολέμου βρέθηκε πάλι κάτω από την κατοχή των Οθωμανών.

Το 1912, κατά τον Λυβικό πόλεμο ανάμεσα στην Ιταλία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία, οι κάτοικοι του Καστελόριζου ζήτησαν από τον Στρατηγό Αμέλιο, επικεφαλής των δυνάμεων κατοχής της Ρόδου, να προσαρτήσει το νησί στην Ιταλία. Οι νησιώτες είδαν την πρότασή τους να απορίπτεται, οπότε στις 14 Μαρτίου του 1913 συνέλαβαν τον Τούρκο διοικητή και την στρατιωτική φρουρά του, τους έκλεισαν στο κάστρο και ανακήρυξαν μία προσωρινή κυβέρνηση. Τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου, η Κυβέρνηση της Αθήνας έστειλε έναν προσωρινό διοικητή με την προστασία αγήματος χωροφυλάκων. Και αυτοί όμως εκδιώχθηκαν από τους Καστελοριζιώτες τον Οκτώβρη του 1915, αφού αντιπροσώπευαν τον βασιλιά Κωνσταντίνο, που είχε μόλις απολύσει την Κυβέρνηση του Ελ. Βενιζέλου. Στις 28 Οκτωβρίου του 1915 το Γαλλικό Ναυτικό κατέλαβε το νησί μετά από πρόσκληση του τοπικού φιλογαλλικού κόμματος που φοβόταν τουρκικά αντίποινα για την συμμετοχή του νησιού στον πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ. Οι τουρκικές πυροβολαρχίες από τα τουρκικά παράλια βομβάρδισαν σε αντίποινα το νησί. Με τη Συνθήκη των Σεβρών το νησί αποδόθηκε στην Ιταλία. Το Καστελόριζο, με το όνομα Castelrosso, ενσωματώθηκε στις Ιταλικές κτήσεις των νησιών του Αιγαίου.

Το 1932, με τη Συνθήκη ανάμεσα στην Τουρκία και την Ιταλία, που ρύθμιζε τα θαλάσσια σύνορα ανάμεσα στις δύο χώρες, όλα τα νησάκια στο αρχιπέλαγος, εκτός του Καστελόριζου, της Στρογγύλης και της Ρω, αποδόθηκαν στην Τουρκία. Στην δεκαετία του 1930 το νησί ήταν σταθμός ανεφοδιασμού για τα αγγλικά και τα γαλλικά υδροπλάνα. Στις 25 Φεβρουαρίου του 1941, Βρετανοί κομάντος κατέλαβαν το νησί, αλλά οι Ιταλοί, με δυνάμεις που έστειλαν από τη Ρόδο, το ανακατέλαβαν μερικές ημέρες αργότερα. Όταν η Ιταλία συνθηκολόγησε (8 Σεπτεμβρίου του 1943), στο νησί εγκαταστάθηκαν δυνάμεις των Συμμάχων, που το κράτησαν στην κατοχή τους μέχρι το τέλος του πολέμου. Τον Ιούλιο του 1944, μία διαρροή καυσίμων προκάλεσε πυρκαγιά που προκάλεσε έκρηξη σε αποθηκευμένα πυρομαχικά, με αποτέλεσμα την καταστροφή περίπου των μισών σπιτιών της Μεγίστης.

Με τις Συνθήκες Ειρήνης των Παρισίων το 1947, το νησί αποδόθηκε στην Ελλάδα. Στις 15 Σεπτεμβρίου του 1947 το νησί πέρασε στην ελληνική διοίκηση και στις 7 Μαρτίου του 1947 η Ελληνική σημαία υψώθηκε στο νησί και το Καστελόριζο προσαρτήθηκε στην Ελλάδα, μαζί με τα άλλα Δωδεκάνησα.