Ιστορία της Μεγαλόπολης

Η Μεγαλόπολις (Μεγαλόπολη) ιδρύθηκε το 371-370 π.Χ., όταν ο Επαμεινώνδας, ο στρατηγός ης Θήβας, για να δημιουργήσει ένα «τείχος» στην εξάπλωση της Σπάρτης, με την οποία η Θήβα ήταν τότε σε πόλεμο, «έπεισε» τους κατοίκους πολλών διασκορπισμένων κοινοτήτων να μετοικήσουν σε μία πόλη που θα ήταν ευκολότερο να αντιμετωπίσει τις σπαρτιατικές επιθέσεις.  Και όντως, οι Σπαρτιάτες επιτέθηκαν επανειλημμένα στην πόλη, απέτυχαν όμως να την εκπορθήσουν.  Το επίπεδο της ευημερίας της πόλης ήταν αρκετά υψηλό, τόσο που μπορούσε να κόβει δικά της νομίσματα.  Η Μεγαλόπολις, για λόγους που δεν μας είναι γνωστοί, εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους της το 223 π.Χ., και μόνο τότε καταλήφθηκε και καταστράφηκε από τους Σπαρτιάτες.  Το 208 π.Χ. ο Φιλοποίμην, στρατηγός της Αχαϊκής Συμπολιτείας, ξαναέχτισε την πόλη και χρησιμοποίησε για την επανοικοδόμησή της υλικό από την καταστρεμμένη Σπάρτη (188 π.Χ.).  Μία νεά σειρά νομισμάτων κόπηκε τότε.  Δείτε, για παράδειγμα, στη φωτογραφία τον Τριόβολο (182-168 π.Χ.) (Στη μία όψη εμφανίζεται δαφνοστεφανωμένη κεφαλή του Δία και στην άλλη ο Πάνας, καθιστός, κρατώντας λαγοβόλο, με αητό στο γόνατο και με μονόγραμμα)  Ακριβώς πότε η πόλη εγκαταλείφθηκε ξανά και για ποιό λόγο δεν μας είναι γνωστό.  Η πόλη έπεσε σε παρακμή το τέλος της Ρωμαϊκής περιόδου ενώ κατά τον Μεσαίωνα οι κάτοικοί της ήταν διασκορπισμένοι σε κοντινούς μικρούς οικισμούς.
Η ακριβής θέση της πόλης εντοπίστηκε το 1890 από Άγγλους αρχαιολόγους.  Οι ανασκαφές έφεραν στο φως το θέατρο (4ος αιώνας π.Χ., το μεγαλύτερο της αρχαίας Ελλάδας, που θεωρείται πως διέθετε 40.000 θέσεις), την αρχαία Αγορά, υπολείμματα των τειχών, το Θερσίλειον Βουλευτήριον με 67 κίονες και τον ναό (11,5 Χ 5 μ.), την Φιλίππειο Στοά και τμήμα της Μυροπώλιδος Στοάς, όπως επίσης και μερικά αγάλματα.  Το 1990 οι καθηγητές Lanter και Σπυρόπουλος άρχισαν νέο κύκλο ανασκαφών στην Αρχαία Αγορά.  Οι αναστυλωτικές εργασίες στο Αρχαίο Θέατρο θα αρχίσουν στο άμεσο μέλλον.