Δελφοί: Ο Μύθος και η Ιστορία

Μυθολογία

Κατά την Μυθολογία, κάποτε ο Δίας άφησε ελεύθερους δύο αετούς, τον ένα από το ανατολικό και τον άλλο από το δυτικό άκρο του κόσμου.  Στο σημείο που συναντήθηκαν έριξε ένα Ιερό Λίθο (φωτογραφία δεξιά), για να ορίσει το Κέντρο του Κόσμου, τον Ομφαλό της Γης.  Το σπήλαιο όπου η θεά Γαία άρθρωνε τις προφητείες της εφρουρείτο από τον γιο της, τον δράκο Πύθωνα, σύμφωνα με μία παράδοση που χρονολογείται από την δεύτερη χιλιετία π.Χ., τη Μυκηναϊκή Εποχή.  Το σπήλαιο εθεωρείτο ότι ήταν στο δρόμο που ένωνε τον Κορινθιακό Κόλπο με την Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα, σε μια περιοχή που ονομαζόταν Πυθώ.  Γι’ αυτόν τον δρόμο γνωρίζουμε πως ξεκινούσε από την Μινωική Κρίσσα, το σημερινό Χρισσό.  Ο μύθος λέει πως ο Απόλλων, όταν ήταν παιδί, σκότωσε τον Πύθωνα και εγκατέλειψε την περιοχή των Δελφών για να εξαγνιστεί.  Μετά τον εξαγνισμό του, επέστρεψε στην περιοχή και ανέλαβε ως Πύθιος Απόλλων το Μαντείο, που στο εξής του ανήκε.  Η εκάστοτε Ιέρεια ονομαζόταν Πυθία.

Πέρα από τις μυθολογικές επιπτώσεις, αυτή η πράξη που αποδιδόταν στον Απόλλωνα συμβόλιζε την λατρεία του Δελφίνιου Απόλλωνα στην Κρίσσα της Φωκίδας από τους Μινωίτες θαλασσοπόρους που ξεκινούσαν από την Κνωσσό. Ας έχουμε υπ’ όψη μας επίσης πως όλος ο λιόφυτος κάμπος της Ιτέας ονομαζόταν στην αρχαιότητα Κρισσαίο Πεδίο.  Εκείνο που έχει ιστορική σημασία είναι πως, ανεξάρτητα από το μυθολογικό υπόβαθρο, η περιοχή ονομάστηκε από τότε Δελφοί.  Το Μαντείο ήταν αρχικά κάτω από τον απόλυτο έλεγχο της Κρίσσας.  Οι αντίπαλες πόλεις συνενώθηκαν και το 590 π.Χ. την κατέστρεψαν, όχι μόνο γιατί έλεγχε το Μαντείο, παρά και για τον έλεγχο που ασκούσε στο δρόμο από τον Κορινθιακό προς την Κεντρική Ελλάδα.  Αυτή η χρονολογία θεωρείται και ως αρχή της ιστορικής και πνευματικής πορείας των Δελφών.

Η Ιστορία

Αρκετοί ιεροί πόλεμοι ξέσπασαν με αντικειμενικό σκοπό τον έλεγχο του Μαντείου.  Ο μεγάλος του πλούτος έκανε τους Φωκαείς, τους κατοίους της Άμφισας, αλλά και τους Αθηναίους, να επιθυμούν σφόδρα να ελέγξουν τους ιερείς και τον μικρόκοσμο που τους τριγύριζε.  Υπήρχαν και πολιτικές σκοπιμότητες –θεομπαίχτες υπήρχαν και τότε!  Το 191 π.Χ. κύριοι των Δελφών έγιναν οι Ρωμαίοι.  Ακολούθησαν καιροί επανειλημμένων ληστρικών επιδρομών στο Μαντείο, αλλά και προσπάθειες να ξανααποκτήσει την αίγλη του.  Τίποτα δεν κατάφερε, όμως, να σταματήσει την κατάπτωσή του και, βαθμιαία, σταμάτησε να θεωρείται ο Ομφαλός της Γης.  Την χαριστική βολή έδωσαν οι Βυζαντινές Αρχές, που, προσπαθώντας να προσεταιριστούν τη μεγάλη δυναμική του κινήματος της νέας Χριστιανικής θρησκείας απαγόρευσαν τις μη χριστιανικές ιεροτελεστίες στους Δελφούς.  Την ίδια περίπου εποχή είχαν καταστραφεί και άλλα κέντρα προχριστιανικής λατρείας, π.χ, η Αιδηψός.

Δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει η τεράστια πολιτική, πολιτισμική αλλά και η απίστευτα υψηλού επιπέδου ηθική αξία που είχε το Μαντείο για τον Αρχαίο Κόσμο, αφού θεωρείται πως επηρρέαζε την εξέλιξη και του Παγκόσμιου Δικαίου.  Ανάμεσα σε άλλα, είχε καταφέρει να απαγορεύσει, ως εγκλήματα πολέμου, την καταστροφή των Υδραγωγείων του εχθρού και τη μόλυνση των πηγών.  Επιπλέον, είχε απαγορεύσει την θανάτωση των αιχμαλώτων πολέμου, κατάκτηση που η Ανθρωπότητα έπρεπε να περιμένει πολλούς αιώνες μέχρι να επαναθεσμοθετηθεί με την Σύμβαση της Γενεύης, τον 20ο αιώνα, χωρίς μέχρι σήμερα να έχει τύχει παγκόσμιας αποδοχής.