Τα μάρμαρα του Παρθενώνα της Ακρόπολης

Όταν χτίστηκε ο Παρθενώνας, κατά την περίοδο 447- 432 π.Χ., κατασκευάστηκαν τρεις ομάδες γλυπτών για τη διακόσμησή του: οι μετόπες, η ζωφόρος και τα αετώματα.  Από αυτά, οι μετόπες και η ζωφόρος αποτελούσαν μέρος του οικοδομήματος του ναού.  Δεν κατασκευάστηκαν πρώτα και έπειτα τοποθετήθηκαν ψηλά στον Παρθενώνα, αλλά σκαλίστηκαν στις πλευρές του αφού είχε ολοκληρωθεί η κατασκευή του.

 Οι μετόπες ήταν ξεχωριστά γλυπτά υψηλής ανάγλυφης δημιουργίας. Υπήρχαν 92 μετόπες, 32 σε κάθε πλευρά και 14 σε κάθε άκρη. Κάθε μετόπη χωρίζονταν από τις γειτονικές της με μια απλή αρχιτεκτονική διακόσμηση που ονομάζεται τρίγλυφο.  Οι μετόπες ήταν τοποθετημένες πάνω από την εξωτερική σειρά κιόνων γύρω από το ναό και παρουσίαζαν διάφορες ιστορικές μάχες.  Η βόρεια πλευρά ιστορούσε σκηνές από τον Τρωικό πόλεμο, η νότια μια μάχη μεταξύ των Ελλήνων και των Κενταύρων, η ανατολική πλευρά Γιγαντομαχία και η δυτική μια μάχη ανάμεσα στους Έλληνες και τις Αμαζόνες.

Η ζωφόρος, μήκους 160μ., ήταν τοποθετημένη επάνω από την εσωτερική σειρά κιόνων, επάνω δηλαδή από τον κυρίως ναό, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνει το θεατή να το δει καλά.  Πρόκειται για μακρύ, συνεχομενο ανάγλυφο όπου απλώνεται η εικόνα της παναθηναϊκής πομπής προς το ναό.

Στις δύο πλευρές του ναού, στα μεγάλα τριγωνικά διαστήματα, τοποθετήθηκαν τα εναέτια γλυπτά.  Ήταν σχεδιασμένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε τα αγάλματα που βρισκόταν στο κεντρικό και υψηλότερο σημείο του τριγώνου, να είναι γιγαντιαία.  Οι καταστροφές που υπέστησαν τα αετώματα ήταν τόσο μεγάλης έκτασης ώστε τα θέματα των παραστάσεων να μας είναι γνωστά μόνο από τις γραπτές μαρτυρίες του Παυσανία, ο οποίος έζησε και έγραψε γύρω στο 150 μ.Χ.  Σύμφωνα με τα γραπτά του, στο ανατολικό αέτωμα ο Φειδίας ιστόρησε τη γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του Δία και στο δυτικό παρουσίασε τη διαμάχη της Αθηνάς και του Ποσειδώνα για την προστασία της Αθήνας.

Ωστόσο, το αποκορύφωμα της μεγαλοπρέπειας του ναού βρισκόταν στο εσωτερικό του.   Tο άγαλμα της θεάς Αθηνάς είχε ύψος 40 πόδια (12 μέτρα) και ήταν κατασκευασμένο από χρυσό και ελεφαντόδοντο.  Καταστράφηκε από φωτιά το 200 π.Χ. και φημολογείται ότι το αντικατέστησαν κατά το 165-160π.Χ.  Αντίθετα από τα μάρμαρα του Παρθενώνα, το περίφημο άγαλμα δεν σώθηκε.

Δυστυχώς, σήμερα δεν σώζονται εξ ολοκλήρου τα μάρμαρα του Παρθενώνα.  Αρχικώς, υπήρχαν 115 πλάκες στη ζωφόρο.  Από αυτές, 94 σώζονται ακόμη, είτε ολόκληρες, είτε σε κομμάτια.  36 βρίσκονται στην Αθήνα, 56 στο Βρετανικό Μουσείο και μία στο Λούβρο.  Από τις 92 μετόπες, 39 βρίσκονται στην Αθήνα και 15 στο Λονδίνο.  17 εναέτια αγάλματα, μία καρυάτιδα και μία κολώνα από το Ερεχθείο βρίσκονται επίσης στο Βρετανικό Μουσείο.  Έτσι τα μάρμαρα του Παρθενώνα είναι σχεδόν ίσα μοιρασμένα - μισά στο Λονδίνο και μισά στην Αθήνα.

Ακριβώς επειδή τα γλυπτά που σώζονται βρίσκονται σε δύο χώρες, σε απόσταση 1500 μιλίων, η ελληνική κυβέρνηση έχει ζητήσει να επιστραφούν τα μάρμαρα του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο ώστε να αποτελέσουν μία μοναδική συλλογή και να τοποθετηθούν στο μουσείο που πρόκειται να χτιστεί στους πρόποδες του λόφου της Ακρόπολης.

(Κείμενο από το www.greece.org)