Μαυσωλείο Διστόμου

Τέσσερις ημέρες μετά τη συμμαχική απόβαση στη Νορμανδία, το Δίστομο έπεσε θύμα της θηριωδίας των υπηρετούντων τα ιδεώδη της σβάστικας. Μία μονάδα των SS του 7ου Συντάγματος, κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων κατά των Ελλήνων ανταρτών, κατέσφαξε 218 Έλληνες πολίτες κατοίκους του χωριού (υπάρχουν όμως 230 ονόματα σκαλισμένα στην πέτρα του μνημείου, συμπεριλαμβανομένων και αβάπτιστων βρεφών). Επιβαίνοντας σε 7 φορτηγά, η μονάδα διέσχισε το χωριό χωρίς κάτι το αξιοσημείωτο, αλλά, σε μικρή απόσταση μετά από αυτό, η φάλαγγα έπεσε σε ενέδρα των ανταρτών. Στην ανταλλαγή πυρών σκοτώθηκαν 7 στρατιώτες των SS. Η μονάδα υποχώρησε στο χωριό και, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να συντρίψουν τους αντάρτες ψυχολογικά, και να τους στερήσουν την υποστήριξη του τοπικoύ πληθυσμού, εφάρμοσαν θηριώδη αντίποινα, στα οποία συμπεριλαμβάνονταν σφαγές, βιασμοί, εμπρησμοί και λαφυραγωγία. Όταν, μετά από ημέρες, αποστολή του Ερυθρού Σταυρού επισκέφθηκε την περιοχή, βρήκαν πτώματα να κρέμονται από τα δένδρα κατά μήκος της κεντρικής οδού.

Ο διοικητής της μονάδας, ο SS Hauptstrumführer Lautenbach, αργότερα κατηγορήθηκε για παραποίηση στρατιωτικής αναφοράς για τη σφαγή αλλά αθωώθηκε γιατί η σφαγή θεωρήθηκε "στρατιωτική αναγκαιότητα". Σήμερα τα οστά των θυμάτων βρίσκονται στο Μαυσωλείο στο Δίστομο. Το 1960 η Γερμανία πλήρωσε στην Ελληνική Κυβέρνηση 115 εκατομμύρια μάρκα ως αποζημίωση για τα δεινά που υπέστησαν οι Έλληνες πολίτες κατά την Γερμανική Κατοχή, οι κάτοικοι όμως του Διστόμου εξαιρέθηκαν από την αποζημίωση. Για πρώτη φορά το 1990 η Γερμανική Πρεσβεία παρέστη σε τελετή κατάθεσης στεφάνου στο ετήσιο μνημόσυνο της σφαγής.

Αυτά από μια ψυχρή ιστορική σκοπιά. Ο φωτογράφος όμως πρέπει να καταθέσει και τη δική του προσωπική μαρτυρία. Ανεβαίνοντας τον ανεμοδαρμένο λόφο, ήδη το σφίξιμο στο στομάχι έκανε το έργο που είχε αναλάβει να επιτελέσει δύσκολο. Φτάνοντας επάνω, και ενώ καταγινόταν, με μάτια θολωμένα, με τη φωτογράφιση, το σφύριγμα του ανέμου και το πλατάγισμα της σημαίας συνόδευαν ένα εφιαλτικό τρίξιμο των παλιών μεντεσέδων της ξύλινης πόρτας του μικρού οστεοφυλάκιου και του μεταλλικού ήχου της χαλαρά δεμένης αλυσίδας που την ασφάλιζε. Τα ονόματα των νεκρών σκαλισμένα στο μάρμαρο, τα οστά τους στο μικρό οστεοφυλάκιο και οι ψυχές τους να μπαινοβγαίνουν από την όχι ερμητικά κλεισμένη πόρτα και να του παραπονιούνται για τις άδικα και απότομα χαμένες τους ζωές και τα ματαιωμένα τους όνειρα...
(Φωτογραφίες: Μιχάλης Τζιώτης)

• Δίστομο
• Το Μαυσωλείο των πεσόντων στο Δίστομο

Δίστομο

Πανοραμική φωτογραφία του Διστόμου	Το Αρχαιολογικό Μουσείο του Διστόμου
To Λύκειο Διστόμου

• Δίστομο
• Το Μαυσωλείο των πεσόντων στο Δίστομο