Ο αρχιτέκτονας έπρεπε να λύσει τα προβλήματα της ενσωμάτωσης αρχιτεκτονικών στοιχείων ενός προηγούμενου Αρχαϊκού ναού κτισμένου στο ίδιο σημείο παράλληλα με την εισαγωγή των νέων τεχνοτροπιών της Κλασικής ναοδομίας. Ίσως γι' αυτό ο ναός να είναι προσανατολισμένος από Βορρά προς Νότο, τη στιγμή που σχεδόν παντού αλλού οι ναοί είχαν ανατολικό-δυτικό προσανατολισμό, αφού οι Αρκάδες συσχέτιζαν τον Απόλλωνα με τις Υπερβόρειες χώρες. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι ο ναός ήταν από τους ωραιότερους και πλέον αρμονικά κτισμένους ναούς της Πελοποννήσου, παρότι δεν ήταν από μάρμαρο, παρά από ασβεστολιθικά πετρώματα της περιοχής.
Οι αρχαίοι ναοί κτίζονταν σε τρεις διαφορετικούς αρχιτεκτονικούς ρυθμούς, τον Δωρικό, τον Ιωνικό και τον Κορινθιακό. Οι κίονες του Δωρικού ρυθμού δεν είχαν στυλοβάτη, δηλαδή βάση να τους χωρίζει από τη βάση του ναού. Το σώμα τους είναι διακοσμημένο με 20 αμφίκοιλες κατακόρυφες αύλακες, το κιονόκρανο είναι λιτό και η ζωφόρος με τρίγλυφα και μετώπες. Οι Ιωνικοί κίονες έχουν βάση από στρογγυλούς, μαρμάρινους δίσκους και το κιονόκρανό τους φέρει τις χαρακτηριστικούς ελικώσεις (κοχλίες) που το στολίζουν, σε δύο όψεις, σκαλισμένες στον "εχίνο" του κίονα, είτε αντικρυστά σε ένα επίπεδο ανά δύο, είτε σε γωνία. Οι κίονες Κορινθιακού ρυθμού είχαν σώμα πιο αδύνατο, διακοσμημένο με αύλακες, και κιονόκρανο με πλούσια διακόσμηση από φύλλα ακάνθου και έλικες, εξέλιξη των ελίκων του Ιωνικού ρυθμού.
Ο ναός του Επικουρίου Απόλλωνα είναι ο μόνος αρχαιοελληνικός ναός που συνδυάζει τη χρήση και των τριών αρχιτεκτονικών ρυθμών. Ο ίδιος ο ναός είναι ρυθμού Δωρικού, περίπτερος, με πρόναο, οπισθόδομο, σηκό και άδυτο. Διαθέτει 6 κίονες σε κάθε στενή πλευρά και 15 στις μακρές πλευρές, κάτι ασυνήθιστο, αφού η σχέση συνήθως ήταν οι κίονες της μακράς πλευράς να είναι όσοι οι κίονες της στενής σύν ένας. Ο ναός έχει συληθεί από Ευρωπαίους που αφαίρεσαν από εδώ κομμάτια της ζωφόρου και των μετοπών του ναού με παραστάσεις από τις μάχες των Αμαζόνων και των Κενταύρων με τους Λαπίθες. Ο ναός είπαμε πως είναι ρυθμού Δωρικού, ο σηκός, όμως, παρουσίαζε την πρωτοποριακή χρήση πέντε ζευγών Ιωνικών ημικιόνων για την στήριξη της στέγης του ναού. Ανάμεσα στο ζεύγος των κιόνων προς νότο, υπήρχε ένας κίονας κορινθιακού ρυθμού, που, είτε συμβόλιζε ανεικονικά τον θεό, είτε, όπως στην φωτογραφία που παραθέτουμε, σηματοδοτούσε αισθητικά τον χώρο στο οποίο θα υπήρχε το άγαλμα του θεού. Το κιονόκρανο του Κορινθιακού κίονα, αν και καταγράφεται στα σχεδιάσματα των πρώτων σύγχρονων ταξιδευτών, είναι σήμερα κατεστραμμένο, και μόνο θραύσματά του υπάρχουν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.
Η μεγάλη σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή, σε συνδυασμό με την αστάθεια του υπεδάφους και τις ιδιαίτερα κακές κλιματικές συνθήκες λόγω του υψομέτρου, έχουν επιφέρει μεγάλες ζημιές στο μνημείο. Οι ευρωπαίοι μιμητές του λόρδου Έλγιν, με την αφαίρεση των αρχιτεκτονικών μελών του μνημείου, συνέβαλαν και αυτοί στην καταστροφή. |
